NƏTİCƏ:
Hava-verilmiş məntəqədə hər hası vaxt ərzində atmosferin aşağı qatının fiziki vəziyyətidir. Gün ərzində dəfələrlə dəyişilir: səhər aydın, gündüz yağmurlu ,axşam isə küləkli və.s ola bilir. Müəyyən ərazi üçün səciyyəvi olan havanın çoxillik təkrarlanması rejmi isə iqlim adlanır. Müasir dövrdə Yer kürəsində havanı öyrənən minlərlə metraloji stansiyalarda ixtisasçı-meteroloqlar çalışırlar.Metraloji stansiyalarda hava elementlərini müşahidə etmək üçün onlarla cihazlar-termometr, barametr, füleger, anemometr, yağışölçən və .s vardır.Əldə olunan məlumatlar əsasında sinoptik xəritələr tərtib edirlər.
Ümumi göstərici:temperatur, yağıntı,insana təsiri, konkret ərazidə yayılmışdır.
Fərqli cəhətlər:Hava-hər dəfə müxtəlif göstəricilər olur,çox dəyişkəndir.İqlim-orta çoxillik temperatur,əsasən dayanıqlıdır.
NƏYİ BİLMƏLİYİK ?
Temperaturun,atmosfer təzyiqinin,küləyin,havadakı su buxarının miqdarının,buludluluğun dəyişməsi,yağıntının yağması-atmosferin alt qatı olan troposferdə baş verən proseslər olub,hava ilə səciyyələnir. Hava sutka ,ay və fəsillərdən asılı olaraq dəyişir.Əgər havhnın bir ünsürü dəyişirsə, bu o demıkdir ki, o,digərlərinin və bütövlükdə havanın dəyişməsinə səbəb olur.Ölkəmizdə il ərzində havalar çox fərqli keçir.Yay ayları isti, qış ayları isə mülayim olur.Temperaturun sutkalıq dəyişməsi həm təzyiqin,həm də rütubətin dəyişməsinə,Yer səthinə yaxın havanın qeyri-bərabər isinməsi külək əsməsinə şərait yaradır.Hələ qədim dövrlərdə insanlar təbiətdə müşahidələr aparmış və hava haqqında praqnoz , yəni qabaqcadan məlumat verməyə cəhd etmişlər.Bu məqsədlə onlar səmanın rənginıə, bitki və heyvanat aləmində baş verən dəyişikliklərə diqqət yetirirdilər. Məlumdur ki,hər hansı ərazidə hava hər gün dəyişsə də ilbəil təkrarlanır.Lakin kəskin fərqlənən illər də olur. Hər yerin özünə məxsus iqlimi olur.İqlim uzun illər boyu az dəyişir, havanın dəyişməsi isə hər saat ola bilər.İqlimin göstəricilərinə havnın orta illik temperaturu, yağıntıların orta illik miqdarı, hakim küləklərin istiqaməti və.s aiddir. İqlim təbiətə insanların həyat fəaliyyətinə birbaşa təsir edir.İnsanların geyimi , qidası, yaşayış məskənləri, mənzil şəraiti bilavasitə iqlimdən aslıdır.Lakin son onilliklərdə insanlarin da iqlimə təsiri güclənmişdir.Dünyanın nəhəng hava limanlarında uçuş xəttini qızdırmaqla buz və qar örtüyünü əritmək, dağıtmaq, dolu dagıdan qurğuların köməyi ilə dolu buludunu yagış buluduna çevirmək meteroloqlar üçün artıq adi hadisə sayılır.
Bizi düşündürən nədir?
HAVA VƏ İQLİMİN İNSAN HƏYATINA TƏSİRİ , OXŞAR VƏ FƏRQLİ ƏLAMƏTLƏRİ
Uzun illər ərzində müşahidələr nəticəsində müəyyən edilmişdir ki,əgər pişik ayaqlarını yalayırsa, havanın aydın , yumrulanmiş halda yatırsa , soyuq küləkli olacağını gözləmək lazımdır . Eramızdan əvvəl 5-4 əsrlərdə yaşamış qədim yunan həkimi Hippokrat insan səhəti ilə hava şəraiti arasında əlaqə olduğunu üzə çıxarmış, hava dəyişiklikləri zamanı ürəyin ritminin ,qan tızyiqinin ,nəbzin, təffüsün necə dəyişməsi üzərində müşahidələr aparmışdır.
